Dişlerdeki plak, bakterilerin yapışabileceği yapışkan bir filmdir. Bakteriler diş çürümesine neden olabilecek asitler üretir. İyi ağız hijyeni ve diş bakımı plakların önlenmesine yardımcı olabilir.

Plak, her gün dişlerinizde oluşan yapışkan bir filmdir: Sabahları ilk uyandığınızda dişlerinizi kaplayan kaygan ve bulanık hissi muhtemelen hepiniz iyi bilirsiniz. 

Bilim adamları plakları "biyofilm" olarak adlandırıyorlar. Çünkü plak dediğimiz şey aslında yapışkan bir polimer tabakasıyla çevrili yaşayan bir mikrop topluluğu. Yapışkan kaplama mikropların ağzınızdaki yüzeylere yapışmasına yardımcı olur, böylece gelişen mikro kolonilere dönüşebilirler.

Plak ve tartar arasındaki fark

Plak düzenli olarak temizlenmediğinde tükürüğünüzdeki mineralleri biriktirebilir ve sertleşerek tartar adı verilen kirli beyaz veya sarı bir maddeye dönüşebilir.

Diş eti çizginiz boyunca dişlerinizin ön ve arka kısımlarında tartar oluşur. Dikkatli bir diş ipi kullanımı bazı tartar oluşumunu ortadan kaldırabilse de tamamından kurtulmak için muhtemelen bir dişçiye gitmeniz gerekecektir.

Plak neden olur?

Ağzınız gelişen bir ekosistemdir. Bakteriler ve diğer organizmalar yediğinizde, içtiğinizde ve nefes aldığınızda içeri girer. Çoğu zaman, ağız ekosisteminizde hassas bir denge korunur, ancak belirli bakteri türleri aşırı çoğaldığında sorunlar ortaya çıkabilir.

Karbonhidrat ve şekerli yiyecek ve içecekler yediğinizde, bakteriler şekerlerle beslenir ve bu süreçte asit üretir. Bu asitler; boşluklar, diş eti iltihabı ve diğer diş çürümesi biçimleri gibi sorunlara neden olabilir.

Plaktan diş çürümesi, dişlerinizin desteğini yiyerek, göremediğiniz diş etlerinizin altında bile olabilir.

Plak nasıl teşhis edilir?

Çoğu zaman plak renksiz veya soluk sarıdır. Diş hekimi, sözlü muayene sırasında küçük bir ayna kullanarak dişlerinizdeki plakları tespit edebilir.

Plak tedavisi nasıldır?

Yumuşak kıllı bir diş fırçası ile dişlerinizi düzenli olarak fırçalayarak ve diş ipi kullanarak plaktan kurtulabilirsiniz. Bazı diş hekimleri, plak çıkarmada daha etkili olduğuna inanıldığı için elektrikli diş fırçalarını önermektedir.

2019 yılında yapılan bir araştırma, kabartma tozu içeren diş macunu kullanmanın plaktan kurtulmak için iyi bir yol olduğunu gösteriyor.

Sertleşerek tartara dönüşen plak bir diş hekimi tarafından çıkarılmalıdır. Diş hekiminiz düzenli bir diş muayenesine gidiyorsanız diş temizliğinizleme işlemi sırasında tartarları çıkarabilir. Tartar ulaşılması zor yerlerde birikebileceğinden, kontrol altında tutmak için yılda iki kez diş hekimini ziyaret etmek önemlidir.

Plak nasıl önlenir?

Ağız hijyeninizi koruyun

Plaktaki bakterilerin dişlerinize ve diş etlerinize zarar vermesini önlemek için yapabileceğiniz en önemli şey dişlerinizi her gün temizlemektir. Dişlerinizi günde iki kez fırçalayın ve şekerli yiyecekler yedikten sonra fırçalayın. 

Fırçalarken plağı çıkarmak için etkili bir teknik öğrenmek için burada önerilen yöntemi deneyin:

Dişlerin arasındaki dar boşluklarda plak oluşabileceğinden dişleriniz için günlük olarak diş ipi kullanmak da çok önemlidir. Ayrıca iyi bir ağız sağlığının hayati bir parçası datemizlik ve kontroller için diş hekiminizi düzenli olarak ziyaret etmektir.

Gargara ile çalkalayın

Dişlerinizin arasındaki bakterileri almak için, durularken ve diş ipi kullanırken ağız gargarası kullanmayı düşünebilirsiniz. Tıbbi literatürün 2016 yılındaki bir incelemesinde, araştırmacılar, fırçalama ve diş ipi ile birlikte ağız gargaraları kullanıldığında plak ve diş eti iltihabında önemli bir azalma olduğu sonucuna varmışlardır.

Ağız gargaralarının birçok farklı aktif içeriği vardır: Klorheksidin (CHX), probiyotik, bitkisel ve uçucu yağ ağız gargaralarının tümü incelenmiştir.

CHX sadece reçeteyle alınabilir. Plak oluşumunu ve genel diş eti sağlığını azaltmada etkili olsa da dişleri lekeleyebilir, tartar oluşumunu artırabilir ve yiyeceklerden aldığınız tadı değiştirebilir.

Lekelenmeye veya başka yan etkilere neden olmayan bir çalkalama suyu istiyorsanız, probiyotik veya bitkisel gargaraları düşünebilirsiniz. 2016 yılında yapılan bir araştırma, her iki türün de CHX durulama ile oluşabilecek lekelenme olmadan plak seviyelerini önemli ölçüde iyileştirdiğini gösteriyor.

Bazı araştırmalar, uçucu yağlar içeren durulama ürünlerinin tek başına fırçalamak ve diş ipi kullanmaktan daha az plak oluşumuna neden olduğunu bulmuştur. Örneğin, Listerine Cool Mint, az miktarda mentol, kekik, kekik ve okaliptüs yağları içerir ve 2017 yılında yapılan bir araştırma, hem plak hem de diş eti iltihabını azalttığını gösterdi.

Kızılcık içeren ürünler kullanabilirsiniz

Diyetinize kızılcık ürünlerini dahil etme konusunda diş hekiminizle konuşun. Laboratuar çalışmaları, kızılcıklardaki polifenollerin, çürüklere yol açma olasılığı en yüksek olan iki ağız bakterisine karşı etkili caydırıcılar olduğunu göstermiştir: Streptococcus mutans ve Streptococcus sobrinus.

Bu sonuçlar umut verici olsa da laboratuvar ortamında gerçekleştiklerini bu nedenle kızılcıkların insan ağzındaki plak üzerindeki etkilerinin henüz doğrulanmadığını belirtmek gerekir.

Sonuç

Her gece uyurken ve gün boyunca yiyip içerken ağzınızda plak oluşur. Ağız hijyeninize dikkat eder, şekerli yiyecek ve içecekleri sınırlandırır ve yılda iki kez diş hekiminize giderek plaklarınızı temizletirseniz plakların büyümesini kontrol edilebilir seviyelerde tutabilirsiniz.

Düzenli temizlik yapılmadığında plaklar sertleşerek tartar oluşturabilir veya çürüklere, diş çürümesine ve diş eti hastalığına neden olabilir. Ağzınızdaki iltihaplanma diğer sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle dişlerinize düzgün bakarak ve düzenli aralıklarla dişçinizi ziyaret etmek iyi olacaktır.